Around the film-making in 5 days! Part 1

Kumbara night frog had just made headline news during May 2014 and a few weeks back it was the turn of Dancing Frogs to catch the attention of the whole world. I had put videos of both these frogs and their breeding behaviour shot at Kathalekan forest on my web page. But I felt that the video quality and narration could have been better, despite knowing that it is really tough to make videos on frogs and more so when the frog stays more in water, dark brown to black in color and active only during night. Complementing to the scenario is that the shooting gear is a digital aim and shoot camera and source of light is nothing but the headlamps. Nevertheless, those videos provided the necessary information on Kumbara night frog and Dancing frog.

As a scientific adviser to BBC wildlife film making team, I watched them making a film on Dancing frogs. In the previous season I was with Amoghavarsha and his team at the same region on one of his project titled Finding Saxicola. They asked me to explain foot flagging behaviour of the frog in the movie. Few months earlier to this, I was with Bedi brothers filming unit and this time I was part of the film. I was asked to walk up and down, back and forth to get my field work in action. It was all fun and great learning experience just by watching what they did in the field. Hats off to their patience that they tolerated me and my inquisitive nature. In spite of this little stint with film making crew, I was feeling very restless for the fact that none of the above movies were portraying what was in my mind about frogs. All the on-field filming experience were just worsening my situation.

It was more than a co-incidence that I landed in Prof. Michael Noonan's Film-maker's workshop at Animal Behavior Society Conference in August 2014. It covered topics from script writing, exporting, distribution, shooting to hands-on editing. It was about nature and wildlife documentaries and surprisingly it was all taught in a single day. We were provided with Adobe Premier Pro demo version to edit 47 shots on Chimps. With such packed event, somehow I finished editing a small movie. However, I was totally lost in appreciating each of the topic discussed in the workshop.

Soon after my arrival in September 2014, I happened to read a message in FaceBook by Abhaya Simha, Film Director, mentioning about 'DSLR Short-film making course' to be conducted at Ninasam in January 2015. It was a great surprise and at the same time a great opportunity for me to learn film making. Without much delay, I registered for the course. I knew Abhaya Simha for his National award winning film "Gubbachigalu". Though, I have never met him earlier, we knew each other through various leads.

KSRTC sleeper bus dropped me at the entrance of Ninasam, Heggodu by 6:40am on 22 January 2015. Ninasam was already up with activities, few were sweeping the grounds, few practicing Kalaripayatu and few curious eyes followed me. Satisha girigitle received me with full smile, took me to the room where I was supposed to stay for next five days and explained few strict rules to be followed at Ninasam. Now I am part of the film-making course. From here on till 26th January it was a journey without any dull moment. Learning curves were steep and resting periods were short. In next couple of parts, I will try to cover the workshop lectures, how we did our own film, audience response to it and much more.

Find a Frog using Frog Find: India's first ever mobile app on frog identification in field

'Can we develop an app for frogs and toads based on this?' asked Harish, who along with Ashwin came to purchase the book Pictorial Guide to Frogs and Toads of the Western Ghats. Though it was a complete surprise as developers themselves came forward, but I have had a discussion few weeks back with Dr. Sudhira on the same. The first obvious question that came to my mind was what will happen to the book, that was released few months back. 'Good thought, how are we going about it and what will happen to my book?' I asked Harish. Harish and Ashwin smiled at me and the message was conveyed. We exchanged emails, had lengthy conversations, shared folders (to download bulky images, but it was never used fully!),  requested images, expressed some apprehensions and had few weeks of silence in between. But again, it would start with a sms to email to lengthy call and the entire process was repeated for several times. All this started in July 2012 with the on set of monsoon and I have had no clue on how it would be once done.

Lot of bikes, smells of cigarette, an open space where people seems to have immersed in discussion - the picture immediately reminded me of IISc coffee board, but it was not. We were led into a dark room with dusty table, mud walls and good wall hangings. Bottle filtered light, two exhaustively working exhaust fans and dim lights provided the right ambiance.

A guy with blue cap arranged about 30 chairs in less than 10 minutes, Priti helped in arranging books and book markers and photography, hot coffee/tea and samosa were arranged by Sudhira and me putting a slide show on the wall that read 'Frog Find v1.0: Frogs and Toads of the Western Ghats' and at the bottom 'Save the frogs day, 27th April 2013'.

Yes, it was the launching of the mobile app that we discussed 10 months ago. It was arranged at Jaaga. The invite by Gubbilabs had mentioned the event to start at 6:30pm, thanks to Bangalore traffic that chief guests could able to make it only by 7:00pm. It was good to see packed audience with diverse age groups from  5-70yr old.

Mr. Seshadri KS, an young, dynamic researcher from ATREE who has worked on diverse aspects of amphibians from road kills to selective logging to pest control to discovery, gave introductory talk on Frogs at Risk. The talk elaborated on evolution of frogs, frog diversity, canopy frog research, discoveries, research on pest control and concluded with risks that frogs are facing and ways to conserve them.

Seshadri is too good! That was an excellent talk!! Wonderful to know about such activities on frogs!!! These were the feedback on Mr. Seshadri's talk. There was a bit of silence, probably that is the only few seconds of silence during the entire programme. People on first floor provided additional orchestra for our audience by their movements and high decibel conversations, added to this was a water pump that worked exclusively for this function. I must thank the audience here, despite all the odds and almost like a oven (with absolutely no air circulation), they stayed with us and supported us till the end. 

Frog Find was released by Dr. Karthikeyan S, by touching the screen of a tablet. 

Mr. Harish explained details of the app, feature existing and on future updates. 

Frog Find thus became the first ever mobile app in India on amphibians. The app facilitates easy identification of frogs in the field and is a standalone. Currently it provides information on 55 species with features like high quality photographs, search options, habitat photos, distribution maps, identification hotspots, ecological status and screen saving options. There were few questions on how to get it, how much is the price, how to get it on other platforms. Sudhira had tough time in answering them, however he was positive that the app will be made available within couple of days and a possible announcement at Gubbilabs website.  

Finally, I am very happy to see such a handy app and would be even happier if it beats my book. Indeed, such is the quality of this app. Thanks to Harish, Ashwin, Vinay for making it happen and thanks to Sudhira, Seshadri, Aravind, Roshmi and Priti for all the support.  Photo credits: Priti G

In search of Rao’s lost species

For more detailed blog, look at Lost Amphibians of India

Wanted! 'Rao', But only alive!!

ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಬಹಳ ರೀತಿಯ 'ರಾವ್' ಗಳಿದ್ದರು, ಇದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರೇ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಜೀವನ ಸಾರ್ಥಕಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವರು. ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಲ್ಲೇ ಮನಸ್ಸು 'ಪ್ರೊಫೆಸ್ಸರ್||ಸಿ.ಎನ್.ಆರ್. ರಾವ್' ಅವರನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ನಾನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವ 'ರಾವ್', ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ತಮ್ಮ ಕೆಲಸದಿಂದ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೊ.ಸಿ.ಎನ್.ಆರ್.ಆರ್ ಗಿಂತ ಬಿನ್ನ. ನನ್ನ ರಾವ್ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಸಿದ್ದ "ಕಪ್ಪೆ ರಾವ್", ಹೆಸರು ಪ್ರೊ.ಸಿ.ಆರ್.ಎನ್.ರಾವ್ (ಹೆಸರಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಗಮನಿಸಿ). ನಮಗೀಗ ಇಂತಹ 'ರಾವ್'ಗಳು ಬೇಕಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದೂ ಜೀವಂತವಾಗಿ!!

ಸಿ.ಆರ್. ನಾರಾಯಣ ರಾವ್, ಚಿತ್ರ ಸಹಾಯ: ಕರೆಂಟ್ ಸೈನ್ಸ್, 2007

ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಸಂತತಿ ನಾಶಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಇತ್ತೀಚಿಗೆ ನಮ್ಮದೇಶದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಿಂದ ನ್ಯಾನೂ ಕಪ್ಪೆಯ ಪ್ರವರ್ಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಭೇದವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹೊಸಕಪ್ಪೆಯ ಹೆಸರು 'ಅದ್ದೂರಿ ಪೊದೆಗಪ್ಪೆ' (Resplendent shrubfrog). ಅಪರೂಪದ ಈ ಕಪ್ಪೆಯ ಪರಿಶೋಧನೆಯು ದೆಹಲಿ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಾ| ಸತ್ಯಭಾಮ ದಾಸ್ ಬಿಜು, ಪೂನೆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಾ| ಯೋಗೇಶ್ ಶೌಚೆ, ಉತ್ತರ ಒರಿಸ್ಸಾ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಾ| ಸುಶಿಲ್ ಕೆ ದತ್ತ, ಫ್ರಾನ್ಸೆ ದೇಶದ ರಾಷ್ಟೀಯ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಪ್ರಾಚ್ಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯದ ಡಾ| ಅಲೈನ್ ದೂಬ್ವ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ದೇಶದ ಉಚಿತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಡಾ| ಫ್ರಾಂಕಿ ಬೋಸ್ಸ್ಯುತ್, ಇವರುಗಳ ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲವಾಗಿದೆ. Current Science ಎಂಬ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಪ್ಪೆಯ ಸವಿವರ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿದೆ (25 ಏಪ್ರಿಲ್ ೨೦೧೦). ಸರಿ, 'ಕಪ್ಪೆ ರಾವ್'ಗೂ ಹೊಸ ಪ್ರಭೆದಕ್ಕೂ ಏನು ಸಂಬಂಧ ಅಂತೀರಾ? ಮುಂದೆ ಓದಿ.

ಈ ಪರಿಶೋಧನೆಯಿಂದ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಹೊಸತೊಂದು ಪ್ರವರ್ಗವೂ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿದೆ. ಈ ಪ್ರಭೇದಕ್ಕೆ 'ರಾವೋರ್ಚೆಸ್ಟೆಸ್' (Raorchestes) ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ 'ರಾವ್' ಪದವನ್ನು, ನಾನು ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಕಪ್ಪೆ 'ರಾವ್' ಹೆಸರಿನಿಂದ ತೆಗೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

Raorchestes resplendens. ಚಿತ್ರ ಸಹಾಯ: ಡಾ| ಎಸ್.ಡಿ. ಬಿಜು

ನಮ್ಮ ಈ ಕಪ್ಪೆ ರಾವ್, ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಸರಾಂತ 'ಕಪ್ಪೆವಿಜ್ಞಾನಿ'ಯಾದ ಸಿ.ಆರ್. ನಾರಾಯಣ ರಾವ್ (೧೮೮೨-೧೯೬೦). ಅವರ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಮೇಲಿನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸೇವೆಯ ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ, ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಪ್ರವರ್ಗಕ್ಕೆ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ೧೫ನೇ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೮೮೨ರಲ್ಲಿ ಕೊಯಮತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ರಾವ್, ಬಳ್ಳಾರಿ ಮತ್ತು ಮದ್ರಾಸ್ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮುಗಿಸಿದರು. ಕೊಯಮತ್ತೂರು ಮತ್ತು ಎರ್ನಾಕುಲಂನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ೧೯೩೭ರಲ್ಲಿ ಸೇವೆಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾದ ಅವರು ಸೆಂಟ್ರಲ್ ಕಾಲೇಜ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು. ಆ ವೇಳೆಗಾಗಲೇ ರಾವ್ ಅವರು ೧೮ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಪ್ರಭೇಧಗಳನ್ನು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಿಂದ ಹುಡುಕಿದ್ದರು. ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷದ ಸಂಗತಿ ಎಂದರೆ, ರಾವ್ ಅವರು ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ಹೊಸ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಪ್ರವರ್ಗ ಮತ್ತು ಪ್ರಭೇಧಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ 'Current Science' ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಸಂಪಾದಕರು (೧೯೩೨) . ಪೊದೆಗಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ೧೮೩೮ರಲ್ಲಿ ಸುಡಿ (Tschudi) ನೀಡಿದ್ದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಪ್ರವರ್ಗದ ಹೆಸರು ಆರ್ಚೆಸ್ಟೆಸ್ (Orchestes) ಎಂದು, ಇದನ್ನೇ ಪುನಃ 'ರಾವ್' ಹೆಸರಿನ್ನೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿಸಿ 'ರಾವೋರ್ಚೆಸ್ಟೆಸ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಕಡೆಯದಾಗಿ, 'ನಮ್ಮ ಕಪ್ಪೆ ರಾವ್' ಮತ್ತು ಈ ಅದ್ದೂರಿ ಕಪ್ಪೆಗಳು ನಮಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ವಿಚಾರವೇ, ಆದರೂ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗಿರುವ ವಿಷಯ ಒಂದಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಕಪ್ಪೆಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಬೇರೆಲ್ಲೂ ದೊರಕದು, ಅವುಗಳ ಸಂತತಿ ಉಳಿಯಬೇಕಾದರೆ 'ಅನೈಮುಡಿ'ಯಂತಹ ಪರ್ವತಶ್ರೇಣಿಗಳ ಉಳಿವು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳು ಇಂತಹ ಅನೇಕಾನೇಕ ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೆ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮನೆಯಾಗಿದೆ. ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳು, ಅರಣ್ಯ ವತ್ತುವರಿ, ಅಕ್ರಮ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗಳಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳನ್ನು ಉಳಿಸದಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನೂ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಪ್ಪೆಗಳು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ ನಾಶವಾದೀತು. ನಮ್ಮ ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಉಳಿವಿಗಾಗಿ, ಇನ್ನಷ್ಟು 'ಕಪ್ಪೆ ರಾವ್' ಗಳು ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ!

ಕಪ್ಪೆ ಉಳಿಸೋಣ ಬನ್ನಿ!

ಇದೇನಪ್ಪ, ಮೂವತ್ತರಲ್ಲೇ ಈ ಮಾಣಿಗೆ ಮಂಡೆ ಕೆಟ್ಟುಹೊಯ್ತಾ? ಅಂತ ತಿಳ್ಕೊಬೇಡಿ. ನಾನು ಹೇಳ್ತಾ ಇರೋವಿಷ್ಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಗಂಭೀರವಾದದ್ದೆ. ನಾವೆಲ್ಲ ಸೇರಿ ಯೋಚ್ನೆ ಮಾಡ್ಬೇಕಾಗಿರೋದೆ ಆಗಿದೆ. ನಿಮ್ಮನ್ನೆಲ್ಲ ನಾನು ಸುಮಾರು ೧೦ ರಿಂದ ೨೦ ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರ್ಕೊಂಡು ಹೋಗ್ತಾ ಇದ್ದೀನಿ! ಹೆದ್ರ ಬೇಡಿ!! ನಾನೇನೂ ಹಿಪ್ನಾಟಿಸಂ ಮಾಡ್ತಾ ಇಲ್ಲ. ಆಮೇಲೆ ನಾನೇ ನಿಮ್ಮನ್ನ ಈಚೆ ಕರ್ಕೊಂಡು ಬರ್ತೀನಿ, ಆಗ್ಬೌದ? ಆದ್ರೆ ಒಂದು ಮಾತು, ನನ್ನ ಜೊತೆ ಬರ್ತಾ, ಬರೀ ನಿಮ್ಮ ಕಣ್ಣು, ಕಿವಿ, ಮೂಗು ಮಾತ್ರ ತೆಕ್ಕೊಂದಿರ್ಲಿ, ಬಾಯಿಗೆ ಬೀಗ! ಒಹ್! ಏನಂದ್ರಿ? ಅದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟ ಅಂತೀರಾ!! ಹಾಗಾದ್ರೆ ಕಷ್ಟ ಆಗೋರು ಇಲ್ಲೇ ಇರಿ, ಉಳ್ದೊರು ನನ್ನ ಜೊತೆ ಬನ್ನಿ. ನಾನು ಯಾಕೆ ಹಾಗೆ ಹೇಳ್ದೆ ಅಂದ್ರೆ, ನಿಮ್ಮನ್ನ ಕರ್ಕೊಂಡು ಹೋಗ್ತಾ ಇರೋದು ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು, ನಮ್ಮಿಂದಾಗಿ ಕಾಡು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಆಗೋದು ಬೇಡಾ ಅಂತ. ಅಸ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಾನು ನಿಮಗೆ ತೋರ್ಸೋಕ್ಕೆ ಹೊರಟಿರೋ ನನ್ನ ಸ್ನೇಹಿತರು ನಮ್ಕಿಂತ ಸ್ವಲ್ಪ ಭಿನ್ನ! ಅಂದ್ರೆ, ನಮ್ಮಂಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ರು ಮಾತು ಆಡ್ತಾ ಇದ್ದಾಗ ಬಾಯಿ ತೂರ್ಸೋದಿಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ನಮ್ಮ ಮಾತು ಕೇಳಿದ್ರೆ ಅವ್ರೆ ಬಾಯಿ ಮುಚಿಕೊಂಡ್ಬಿಡ್ತಾರೆ. ಸರಿ ಇನ್ನೇನು ತಡ ಮಾಡೋದು ಬೇಡ, ಹೊರಡೋಣ.

ನಾವೆಲ್ಲ ಈಗ ಊರಾಚೆ ಇರೋ ಕೆರೆ ಹತ್ರ ಬರ್ತಾ ಇದ್ದಿವಿ, ಹಾಂ! ಕೇಳಿ, ಕಿವಿಗೊಟ್ಟು ಕೇಳಿ, ಎಂತ ಸಂಗೀತ! ಕೇಳಸ್ತಾ ಇದ್ಯಾ!! ಕೆರೆ ಹತ್ರನೇ ಹೋಗೋಣ, ಇನ್ನೂ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕೇಳ್ಬೌದು! ಬನ್ನಿ, ಬನ್ನಿ, ಹೀಗೆ ಬನ್ನಿ!! ನಾನೂ ಮೆಲು ದನಿಯಲ್ಲೇ ಮಾತಾಡ್ತೀನಿ! ವಾಹ್! ಅದ್ಬುತ ಗಾಯನ. ನಾನು ನನ್ನ 'torch' ಹಾಕಿ, ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರನ್ನೇ ತೋರ್ಸ್ತೀನಿ!

ಅವ್ರೂ, ಆ ಹಳ್ದಿ ಬಣ್ಣದೊರು, ಅವ್ರ ದ್ವನಿ ಕೇಳಿದ್ರ, ಎಂತಃ ಶಾರೀರ! ಕಂಠ ಮತ್ತು ದ್ವನಿ ಚೀಲ ಎರಡೂ ತಾಮ್ರ ವರ್ಣ! ಅವರು ನಮ್ ದೇಶದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಗಾಯಕರು! ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ! ನಿಮ್ಮ ಕಾಲ ಬುಡದಲ್ಲೇ ಇನ್ನೊಬ್ರು ಹಾಡ್ತಾ ಇದ್ದಾರೆ, ಮೂರ್ತಿ ಚಿಕ್ಕದಾದ್ರೂ ಕೀರ್ತಿ ದೊಡ್ಡದೂ ಅಂತಾರಲ್ಲಾ ಹಾಗೆ ಇದೇ ನೋಡಿ ಇವರ ಗಾಯನ ಶೈಲಿ! ಬೆನ್ನ ಮೇಲೆ ಚಿನ್ನದ ಸರಗಳನ್ನ ಹಾಕಿರೋ ಹಾಗಿದೆ ನೋಡಿ. ಜೀವನವಿಡೀ ಉಚ್ಛ ಸ್ತಾಯಿಯಲ್ಲೇ ಹಾಡ್ತಾರೆ. ಇವರ ತಮ್ಮ, ನೋಡೋಕ್ಕೆ ಇವರ ಹಾಗೆ ಇದ್ರೂ, ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣ ಜಾಸ್ತಿ. ಹಾಡದೆ ಇದ್ದಾಗ ಇಬ್ರನ್ನೋ ಒಟ್ಟಿಗೆ ನೋಡಿದ್ರೆ, ಅವಳಿ ಜವಳಿ ಅನ್ನಬೇಕು, ಹಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಕೆರೆ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನೋಡಿ, ಅಲ್ಲೊಬ್ರು ನೀರಲ್ಲಿ ಯೋಗಾಸನ ಮಾಡ್ತಾ ಹಾಡ್ತಾ ಇದ್ದಾರೆ! ನೋಡಿದ್ರಾ? ತಾಳಿ, ಅವರು ನಮ್ಮ 'torch' ಬೆಳಕಿಗೆ ಓಡಿ ಹೋಗ್ಬೌದು! ಮಂದವಾಗಿ ಅವ್ರ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಹಾಕ್ತೀನಿ!! ನೋಡಿ, ನೋಡಿ, ಬೇಗ ನೋಡಿ!! ಇವರು ಬೇರೆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಓಡಿ ಹೋಗ್ತಾರೆ. ಏನು? ಅರ್ಥ ಆಗ್ಲಿಲ್ಲ ಅಂದ್ರಾ! ನಿಮಗೆ ನೆನಪಿದ್ಯಾ, ನಾವೆಲ್ಲ ಶಾಲೆಗೇ ಹೋಗ್ತಾ, ನೀರ್ ಮೇಲೆ ಕಲ್ಲು ಚಿಮ್ಮುಸ್ತಾ ಇದ್ವಿ! ಇವರೂ ಆ ಕಲ್ಲಿನ ಹಾಗೆ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ಚಿಮ್ತಾ ಹೋಗ್ತಾರೆ!! ಇವ್ರಿಗೆ ಯೋಗ ಶಕ್ತಿ ಎಷ್ಟಿದೆ ಅಂದ್ರೆ, ನಿರ್ನಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಗಿಕೊಂಡೆ ಒಂದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಹೊತ್ತು ಇರ್ತಾರೆ. ನಂಗೆ ಇನ್ನೂ ಒಂದು ವಿಚಾರ ನೆನಪಿಗೆ ಬರ್ತಾ ಇದೆ, ಹಾಂ! ವೇದದಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಇವರೆಲ್ಲರ ಹಾಡು, ವಿಚಾರ, ಮೈಬಣ್ಣ ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರ್ದಿದೆಯಂತೆ!! ವಾಹ್, ನಿಜವಾಗಲೂ ನನಗಂತೂ ಇವೆಲ್ಲ ಗಂಧರ್ವ ಗಾಯನವೇ ಸರಿ. ಇವ್ರನೆಲ್ಲ ನೋಡ್ತಾ, ಇವರ ಹಾಡನ್ನ ಕೇಳ್ತಾ ಇದ್ರೆ, ಸಮಯ ಹೋಗಿದ್ದೆ ಗೊತ್ತಾಗೊಲ್ಲ ಬಿಡಿ. ಬನ್ನಿ, ಹೆಚ್ಚು ಕಮ್ಮಿ, ಇಡಿ ರಾತ್ರಿ ಇವರ ಗಾಯನ ಗೊಸ್ಟಿ ಇರುತ್ತೆ, ವಾಪಸ್ಸು ಹೊರಡೋಣ. ತುಟಿಪಿಟಕ್ಕೆನ್ನದೆ ನನ್ನ ಜೊತೆ ಬಂದಿದಕ್ಕೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು!



ಈಗ ಅದೇ ಕೆರೆಗೆ, ವರ್ತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೋಗೋಣ! ಬರ್ತಿರ! ಖಂಡಿತ, ನಂಗೊತ್ತು, ನೀವೆಲ್ಲ ಬರ್ತಿರ ಅಂತ. ಅವತ್ತಿನ ಸಂಗೀತನೇ ನಿಮನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮತ್ತೆ ಆ ಕಡೆಗೆ ಎಳಿತಾ ಇದೆ. ಬನ್ನಿ ಹೋಗೋಣ! ಯೋಚ್ನೆ ಮಾಡಬೇಡಿ, ರಾತ್ರಿ ಊಟದ ಹೊತ್ತಿಗೆ ವಾಪಸ್ಸು ಬರೋಣ.

ಅರ್ಧ ಗಂಟೆ ಆಯ್ತಲ್ವ ನಾವೆಲ್ಲಾ ಈ ಕೆರೆಗೆ ಬಂದು! ಏನಾಗಿದೆ? ಅವತ್ತು ಅಷ್ಟು ದೂರದಿಂದಲೇ ಕೇಳಸ್ತಾ ಇದ್ದ ಸಂಗೀತ, ಇವತ್ತು ಕೆರೆ ಮೇಲೆ ನಿಂತರೂ ಕೇಳ್ತಾ ಇಲ್ವಲ್ಲಾ? ಕೆರೆ ಕೂಡ ಕಾಣಸ್ತ ಇದೆ, 'torch'ನ ಅವಶ್ಯಕತೆಯೇ ಇಲ್ಲ! ಅಷ್ಟೊಂದು ನಗರದ ಬೆಳಕು!! ಅರೆ ಇದೇನಿದು, ಕೆರೆನಲ್ಲಿ ನೀರು ಕಮ್ಮಿ ಆಗಿದೆ. ಕೆರೆ ಅಂಚಿಗೆ ಬಹು ಮಹಡಿ ಕಟ್ಟಡಗಳು!! ಬಸ್ಸು, ಕಾರು, ಲಾರಿ ಶಬ್ದಗಳೇ ಜಾಸ್ತಿ ಆಗಿದೆ? ಯಾರೂ ಹಾಡ್ತಾ ಇಲ್ವಲ್ಲಾ? ಏನಾಯ್ತು? ಅಯ್ಯೋ, ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ! ಅವತ್ತು ಆ ಹಳ್ದಿ ಬಣ್ಣದೊರು, ದೇಶದ ಅತೀ ದೊಡ್ಡ ಗಾಯಕರು ಅಂದಿದ್ರಲ್ಲ, ಅವ್ರ ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ಹುಣ್ಣಾಗಿದೆ! ಹೌದು, ಹೌದು. ಇವರೂ ಗಟ್ಟಿ ಇರೋದ್ರಿಂದ ತಡಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ! ಉಳಿದವರು ಜಾಗನೇ ಖಾಲಿ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ನೋಡಿ!! ನನಗಂತೂ ನೋಡೋಕ್ಕೆ ಆಗ್ತಾ ಇಲ್ಲ! ಬನ್ನಿ ವಾಪಸ್ಸು ಹೊರಡೋಣ.

ನೋಡಿದ್ರಲ್ಲ, ಏನಾಯ್ತು ಅಂತ? ನನ್ ಜೊತೆ ಬಂದೋರಿಗೆ ಗೊತ್ತಿದೆ, ನಾನು ಯಾರ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳ್ತಾ ಇದ್ದೀನಿ ಅಂತ. ನಿಮಗೂ ಕುತೊಹಲನಾ. ಹೌದುರಿ, ಕಪ್ಪೆಗಳು, ನಮ್ ಕಪ್ಪೆಗಳು, ಎಲ್ಲಿ ಹೋದ್ವು ರೀ, ನಮ್ ಕಪ್ಪೆಗಳು. ಅವತ್ತು ನಾನೇ ಹೇಳಿದ್ದೆ, ನನ್ ಜೊತೆ ಬರೋವಾಗ ಬಾಯಿಗೆ ಬೀಗ ಅಂತ, ಇವತ್ತು ನಾನು ಹೇಳ್ತಾ ಇದ್ದೀನಿ, ಬನ್ನಿ ಎಲ್ಲ ಸೇರಿ ಈ ಅನಾಹುತದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡೋಣ, ಬರಿ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಮಗೆ ಈ ಜಗತ್ತಲ್ಲಿ ಬದ್ಕೊಕೆ ಎಷ್ಟು ಹಕ್ಕು ಇದ್ಯೋ, ಅಸ್ಟೇ ಹಕ್ಕು ಕಪ್ಪೆಗಳಿಗೂ ಇದೆ. ಇನ್ನಾದರೂ ತಡ ಮಾಡದೇ ಕಪ್ಪೆ ಉಳಿಸೋಣ ಬನ್ನಿ!!

ಕಪ್ಪೆಗಳು ಭೂಕಂಪದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಬಲ್ಲವು!

ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಹೊಸತಾಗಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ನಮ್ಮದೇ ಆದ 'CiSTUP Coffee Tea Club' ನಲ್ಲಿ ಟೀ ಹೀರುತ್ತಾ, ಮುಂದೆ ಆಯೋಜಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರವಾಸದ ಬಗ್ಗೆ ಹರಟುತ್ತಿದೆವು. ನಮ್ಮ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರದ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾದ ಪ್ರೊ. ಸೀತಾರಾಮ್ ಕೂಡ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಟೀ ಹೀರಲು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದರು. ಬಂದವರೇ, "ಗುರುರಾಜ್, ಇವತ್ತಿನ 'ನ್ಯೂಸ್ ಪೇಪರ್' ನೋಡಿದ್ರ?" ಎಂದು ತಮ್ಮ ನಾಗಲೋಟದ ಮಾತಿನ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ನೆನಪಿಡಿ ಯಾರೇ ನಿಮಗೆ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಲಿ, ಅದರ ಅರ್ಥ ಅವರೇನೋ 'ಹೇಳಬೇಕೆಂದಿದ್ದಾರೆ' ಎಂದು. ಸ್ವಲ್ಪ ಸುಳ್ಳೇ ಅದರೂ (ಪೇಪರ್ ಓದಿದ್ದು ಸತ್ಯ), 'ಇಲ್ಲ ಹೇಳಿ ಸರ್' ಎಂದೆ. 'ನಾಲ್ಕನೇಯ ಅಥವಾ ಐದನೇಯ ಪುಟದಲ್ಲಿ "ಕಪ್ಪೆಗಳು ಭೂಕಂಪದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಬಲ್ಲವು" ಅಂತ ಬಂದಿದೆ, ಓದಿದ್ರ? ಅಂದ್ರು. 'ಹೌದೆ?! ಖಂಡಿತ ಓದಿಲ್ಲ ಸರ್' ಎಂದೆ. 'ನನಗೆ ಭೂಕಂಪ ನೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ, ನಿಮಗೆ ಕಪ್ಪೆಗಳು ನೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ, ಸ್ವಲ್ಪ ನೋಡಿ ಹೇಳಿ' ಅಂದ್ರು.
ಮುಂದಿನ ಐದು ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಗ್ರಂಥಾಲಯದಲ್ಲಿ 'Times of India' ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ ಹುಡುಕಿದೆ. ಹೌದು, ಅವರು ಹೇಳಿದಂತೆ, ಕಪ್ಪೆಗಳು ಭೂಕಂಪನದ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯನ್ನು ಕರಾರುವಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಮಾಹಿತಿಯ ಆಧಾರ ಹುಡುಕಿದೆ. ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಈ ವಿಷಯದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಲೇಖನ ಸಿಕ್ಕಿತು.

ಇದೇ ಮಾರ್ಚ್ ೩೧ ರಂದು 'ಜರ್ನಲ್ ಆಫ್ ಜೂಲೋಜಿ' ಎಂಬ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ನಿಯತಕಾಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್ ದೇಶದ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾದ ಡಾ. ರಾಚೆಲ್ ಎ. ಗ್ರಾಂಟ್ ಮತ್ತು ಪ್ರೊ. ಟಿಮ್ ಹಾಲಿಡೆ, ಅತ್ಯಂತ ಕೂತೂಹಲವಾದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಸಂಶೋದನೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದರು. ಈ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಇಟಲಿ ದೇಶದ ಲಾ ಕ್ವಿಲಾ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಸಂಶೋದನೆಯಿಂದ, 'ಕಪ್ಪೆಗಳು ಭೂಕಂಪದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡಬಲ್ಲವು' ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದಿದ್ದರು. ಭೂಕಂಪ ಸಂಭವಿಸುವ ೫ ದಿನಗಳಷ್ಟು ಮೊದಲೇ, ಹೇರಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಗಂಡು ಕಪ್ಪೆಗಳು (common toad, Bufo bufo ಎಂಬ ಪ್ರಭೇದ) ಭೂಕಂಪ ಕೇಂದ್ರ ಬಿಂದುವಿನಿಂದ (ಎಪಿ ಸೆಂಟರ್ ನಿಂದ) ಕಣ್ಮರೆಯಾಗತೊಡಗಿದವು. ಭೂಕಂಪದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೂ ಗಂಡು ಕಪ್ಪೆ ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ. ಭೂಕಂಪದ ತರುವಾಯ ಎರಡು-ಮೂರು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗಂದುಕಪ್ಪೆಗಳು ಅಷ್ಟೇ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಆಯಾನೋಸ್ಪೆರ್ (ionosphere) ಪದರವು, ಭೂಕಂಪದಿಂದ ಹೊರಡುವ ಅತೀ ಕೆಳಮಟ್ಟದ ತರಂಗಗಳಿಂದ ಬದಲಾವಣೆ ಹೊಂದುತ್ತದೆ. ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಭೂಕಂಪ ಸಂಭವಿಸುವ ಮೊದಲ ವಾರದಲ್ಲಿಯೇ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಈ ರೀತಿ ಆಯಾನೋಸ್ಪೆರ್ನಲ್ಲಿ ಆದ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಕಪ್ಪೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಇಳಿಮುಖದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸಂಭಂದವನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಕಪ್ಪೆಗಳು ಭೂಕಂಪದ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಹಿಂದೆ ಸಸ್ತನಿಗಳಲ್ಲಿ, ಪಕ್ಷಿಗಳಲ್ಲಿ, ಇರುವೆಗಳಲ್ಲಿ, ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಾಕು ಪ್ರಾಣಿಗಳಾದ ನಾಯಿ, ದನ, ಬೆಕ್ಕು ಮತ್ತು ಕೋಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಭೂಕಂಪದ ಸೂಚನೆಗಳು ಕಂಡಿದ್ದರೂ, ಅವುಗಳು ಬಗ್ಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಸಂಶೋದನೆ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಸಂಶೋದನೆ ಪ್ರಾಯಶಃ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜಗತಿನಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಮತ್ತು ಭೂಕಂಪದ ಮುನ್ಸೂಚನೆಯಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಪಾತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ನಡೆದ ಏಕೈಕ ಸಂಶೋದನೆ ಆಗಿದೆ. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಗಳು (ಉಭಯ ಜೀವಿಗಳು) ನಶಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಕಪ್ಪೆಗಳ ಅರಿವಿಗೆ ಈ ರೀತಿಯ ಸಂಶೋದನೆಗಳು ಅತೀ ಮುಖ್ಯ. ಇದೇ ಏಪ್ರಿಲ್ ೩೦, 'Save the Frog Day'! ಬನ್ನಿ ಕಪ್ಪೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನೂ ತಿಳಿಯೋಣ, ಅವುಗಳ ಪರಿಸರ ಉಳಿಸೋಣ!!

ಆಧಾರ: Grant, R.A and T. Halliday, 2010. Predicting the unpredictable; evidence of pre-seismic anticipatory behaviour in the common toad. Journal of Zoology (2010), 1-9.

Earth hour celebrations: The BESCOM style

Majority of us heard a lot about 'Earth Hour' in last one week. People celebrated 'Earth Hour' by switching off electricity between 8:30pm to 9:30pm on 27th March. And many in Bangalore burnt Candles (not their fingers, I believe) to celebrate. I was wondering, is there any better way to celebrate. One thought occurred to my mind is to have 'Full night' cricket match at Chinnaswamy Stadium with flood lights on. Do not mistake me, although at the outset I look very satirical (why flood lights to celebrate earth hour), but it is not so. We could have played without light in the night, but cameraman cannot see those elite people in the VIP stand and major complaint will be from the spectators for not seeing anyone on the ground. I also thought of providing infrared spectacles to all, any way this is how I think.

All these thoughts were taking some shape in my mind, suddenly my wife came running to me and said, 'Guru, street lights are on!' without allowing her to complete the sentence, I told 'so what?'. She is more patient than me, she politely said, 'it's ON even now and the time is 9:30AM'. I was about to tell! 'Eureka', controlled myself, did not express the feeling, otherwise she might ask for the copyright of the thought. Indeed, this is the most fascinating way to celebrate Earth Hour. It's a common practice in Bangalore to celebrate Kannada Rajyotsava till December 31st of the year, although officially it must be on November 1st. So I thought, 'what an idea' these BESCOM people have, they are in fact celebrating Earth hour, although not on 27th, but on 31st March (Important to note here is that they have not forgot, applause for their memory!) and more importantly, it's a brilliant idea to keep all the street lights on in broad day light, which is quite innovative and impressive than switching off them in late nights where nobody would have noticed. Simply keeping all street lights on during day (point to note here is that these street lights are not our CFL's, or tube lights, they are sodium vapour lamp, consumes just 70% more power) and tell the world 'We also celebrated Earth hour' in a typical Desi Style. Congratulations BESCOM, you did it and made us proud!!